🎯 Prompt Engineering Là Gì?
Prompt = Câu hỏi/Yêu cầu bà con gửi cho AI
Engineering = Kỹ thuật thiết kế, xây dựng
Prompt Engineering = Nghệ thuật viết câu hỏi cho AI để nhận được câu trả lời TỐT NHẤT!
Tại sao quan trọng?
- ❌ Hỏi sai → AI trả lời sai hoặc không như ý
- ✅ Hỏi đúng → AI trả lời chính xác, chi tiết, hữu ích
So sánh:
- 🔸 Giống như hỏi đường: Hỏi rõ ràng → Chỉ đúng nơi / Hỏi mập mờ → Chỉ sai đường
- 🔸 Giống như đặt món ăn: Nói rõ → Đúng món / Nói chung chung → Sai món
❌ Ví Dụ Hỏi AI SAI CÁCH
Ví dụ 1:
| ❌ Hỏi Sai: "Viết về AI" |
| Vấn đề: Quá chung chung, AI không biết viết gì |
| ✅ Hỏi Đúng: "Viết bài 500 từ giải thích AI cho nông dân, ngôn ngữ đơn giản, có ví dụ thực tế về nông nghiệp" |
| Tại sao tốt: Rõ ràng độ dài, đối tượng, phong cách, nội dung |
Ví dụ 2:
| ❌ Hỏi Sai: "Giúp tôi bán hàng" |
| Vấn đề: Không rõ bán gì, cho ai, ở đâu |
| ✅ Hỏi Đúng: "Tôi bán rau sạch online ở Hà Nội. Viết 5 caption Facebook thu hút khách hàng văn phòng 25-35 tuổi, nhấn mạnh sản phẩm sạch, giao nhanh" |
| Tại sao tốt: Rõ sản phẩm, khách hàng mục tiêu, kênh bán, điểm mạnh |
✅ 7 Quy Tắc Viết Prompt Hiệu Quả
1️⃣ Rõ Ràng & Cụ Thể
Nguyên tắc: Càng cụ thể, AI càng trả lời đúng!
| ❌ Chung Chung | ✅ Cụ Thể |
|---|---|
| "Viết quảng cáo" | "Viết quảng cáo Facebook 100 từ bán phân bón hữu cơ cho nông dân trồng rau" |
| "Tư vấn kinh doanh" | "Tư vấn cách tăng doanh thu cho quán cà phê 30m2 ở quận 1, khách chính là sinh viên" |
| "Dạy tôi nấu ăn" | "Hướng dẫn nấu phở bò cho người mới, 4 bước, dưới 30 phút, không cần xương" |
2️⃣ Đưa Ra Ngữ Cảnh (Context)
Nguyên tắc: Cho AI biết hoàn cảnh để AI hiểu rõ hơn!
Ví dụ:
|
❌ Không Context: "Viết email cho khách hàng" |
|
✅ Có Context: "Tôi là chủ shop quần áo online. Khách hàng vừa đặt hàng lần đầu. Viết email cảm ơn khách, giới thiệu chương trình tích điểm và ưu đãi lần mua tiếp theo. Giọng văn thân thiện, gần gũi." |
Context nên có:
- 📍 Bà con là ai? (Nghề nghiệp, vai trò)
- 🎯 Mục đích gì? (Bán hàng, học tập, giải trí...)
- 👥 Đối tượng ai? (Khách hàng, học sinh, sếp...)
- 📱 Dùng ở đâu? (Facebook, email, PowerPoint...)
3️⃣ Định Dạng Đầu Ra
Nguyên tắc: Bảo AI trả lời theo format mong muốn!
Các format phổ biến:
- 📝 Đoạn văn (Paragraph)
- 📋 Danh sách có số (Numbered list)
- • Danh sách gạch đầu dòng (Bullet points)
- 📊 Bảng (Table)
- 🎬 Kịch bản (Script)
Ví dụ:
| "Liệt kê 10 cách tăng doanh thu cho shop quần áo. Trả lời dưới dạng bảng 3 cột: STT, Cách làm, Chi phí" |
| "Viết kịch bản video TikTok 60 giây về mẹo trồng rau sạch. Format: [Giây] - [Nội dung] - [Hình ảnh]" |
4️⃣ Đưa Ra Ví Dụ (Few-Shot Learning)
Nguyên tắc: Cho AI xem mẫu, AI sẽ làm theo mẫu!
Ví dụ:
|
"Viết 3 slogan bán phân bón. Phong cách như sau: Ví dụ 1: Phân tốt - Cây khỏe - Lúa nhiều Ví dụ 2: Đất màu mỡ - Nông dân vui Giờ viết 3 slogan mới theo phong cách này:" |
5️⃣ Định Vai Trò Cho AI (Role Prompting)
Nguyên tắc: Bảo AI đóng vai ai đó, AI sẽ trả lời theo góc nhìn đó!
Ví dụ:
| "Bạn là chuyên gia marketing với 15 năm kinh nghiệm. Tư vấn cho tôi cách tăng tương tác Facebook cho shop bán đồ handmade." |
| "Bạn là kỹ sư nông nghiệp. Giải thích cách phòng bệnh đạo ôn lúa bằng ngôn ngữ đơn giản cho nông dân hiểu." |
Các vai trò hay dùng:
- 👨💼 Chuyên gia marketing
- 👨🏫 Giáo viên
- 👨⚕️ Bác sĩ, chuyên gia dinh dưỡng
- 👨💻 Lập trình viên
- ✍️ Nhà văn, biên tập viên
- 👨🌾 Kỹ sư nông nghiệp
6️⃣ Chia Nhỏ Yêu Cầu Phức Tạp
Nguyên tắc: Việc lớn → Chia thành việc nhỏ!
Thay vì:
| "Viết kế hoạch kinh doanh cho shop bán rau sạch" |
Hãy chia thành:
|
Bước 1: "Phân tích thị trường rau sạch ở Hà Nội" Bước 2: "Đề xuất 5 điểm khác biệt cho shop rau sạch mới" Bước 3: "Lập kế hoạch marketing 3 tháng đầu" Bước 4: "Tính chi phí khởi nghiệp chi tiết" |
7️⃣ Yêu Cầu AI Suy Nghĩ Từng Bước
Nguyên tắc: Bảo AI giải thích từng bước → Kết quả chính xác hơn!
Ví dụ:
| "Tính lợi nhuận khi bán 100kg lúa giá 7000đ/kg, giá vốn 5000đ/kg, chi phí vận chuyển 150,000đ. Giải thích từng bước tính toán." |
| "Phân tích tại sao shop bán hàng online của tôi ít đơn. Liệt kê các nguyên nhân có thể, phân tích từng nguyên nhân, đề xuất giải pháp cho mỗi nguyên nhân." |
🎨 Template Prompt Hoàn Chỉnh
Công thức VÀNG:
| [VAI TRÒ] + [CONTEXT] + [YÊU CẦU CỤ THỂ] + [FORMAT] + [ĐIỀU KIỆN THÊM] |
Ví dụ áp dụng:
|
[VAI TRÒ] Bạn là chuyên gia marketing nông nghiệp. [CONTEXT] Tôi có trang trại cam sạch 2 hecta ở Cao Bằng. Cam chín vào tháng 12. Khách hàng mục tiêu là người Hà Nội, thu nhập trung bình khá, quan tâm sức khỏe. [YÊU CẦU] Viết 5 bài đăng Facebook để quảng bá cam sạch. [FORMAT] Mỗi bài 150 từ, có emoji, có call-to-action rõ ràng. [ĐIỀU KIỆN] Nhấn mạnh cam sạch, không thuốc, ngọt tự nhiên. Tránh dùng từ hoá chất, an toàn (quá phổ biến). Giọng văn thân thiện, gần gũi. |
🌾 Ví Dụ Thực Tế Cho Nông Dân
Tình huống 1: Hỏi về sâu bệnh
| ❌ Prompt tệ: "Lúa bị bệnh" |
| ✅ Prompt tốt: "Lúa của tôi đang giai đoạn làm đòng (45 ngày tuổi). Lá có đốm nâu, hơi khô viền. Thời tiết ẩm, mưa nhiều tuần trước. Đây có phải bệnh đạo ôn không? Nếu đúng, cách xử lý như thế nào?" |
Tình huống 2: Tính toán kinh tế
| ❌ Prompt tệ: "Trồng cà phê có lãi không?" |
| ✅ Prompt tốt: "Tôi có 1 hecta đất ở Tây Nguyên, muốn trồng cà phê robusta. Giá đất 100 triệu/hecta. Tính chi phí đầu tư ban đầu (giống, phân bón, công lao động), chi phí hàng năm, doanh thu dự kiến, và thời gian hoàn vốn. Trình bày dưới dạng bảng." |
🛒 Ví Dụ Thực Tế Cho Người Bán Hàng
Tình huống 1: Viết mô tả sản phẩm
| ❌ Prompt tệ: "Viết mô tả áo thun" |
| ✅ Prompt tốt: "Viết mô tả sản phẩm Shopee cho áo thun cotton nữ, màu trắng, size S-XL, giá 150k. Khách hàng mục tiêu là nữ sinh viên, nhân viên văn phòng 18-30 tuổi. Nhấn mạnh chất liệu cotton 100%, mát, không xù lông, form dáng suông rộng trendy. 200 từ, có emoji." |
Tình huống 2: Trả lời khách hàng
| ❌ Prompt tệ: "Khách than phiền, trả lời giúp" |
| ✅ Prompt tốt: "Khách hàng nhận được áo nhưng sai màu (đặt đen nhận xám). Khách không hài lòng, muốn đổi. Viết tin nhắn xin lỗi, giải thích có thể do lỗi kho, đề nghị gửi lại hàng đúng + tặng voucher 50k. Giọng điệu chân thành, chuyên nghiệp." |
💡 Mẹo Nâng Cao
1. Yêu Cầu Nhiều Phương Án:
| "Đưa ra 3 phương án quảng cáo khác nhau: 1 hài hước, 1 chuyên nghiệp, 1 cảm động" |
2. Yêu Cầu AI Tự Phê Bình:
| "Viết slogan bán phân bón. Sau đó phân tích ưu nhược điểm của slogan vừa viết và đề xuất cách cải thiện." |
3. Sử Dụng Constraints (Ràng buộc):
|
"Viết caption Facebook về bán rau sạch. Yêu cầu: - Không quá 100 từ - Có 3-5 emoji - Có call-to-action cuối - Không dùng từ hoá chất, độc hại - Phong cách thân thiện" |
⚠️ Lỗi Thường Gặp & Cách Tránh
| Lỗi | Hậu Quả | Cách Tránh |
|---|---|---|
| Prompt quá ngắn | AI trả lời chung chung | Thêm chi tiết, context |
| Prompt quá dài, rối | AI hiểu nhầm | Chia nhỏ thành nhiều câu hỏi |
| Không nói rõ format | Kết quả không như ý | Chỉ định format: bảng, list... |
| Hỏi mơ hồ | Câu trả lời sai hướng | Cụ thể hóa yêu cầu |
🎯 Kết Luận
Prompt Engineering = Nghệ Thuật Giao Tiếp Với AI!
✅ Hỏi rõ ràng, cụ thể → AI trả lời tốt
✅ Đưa context → AI hiểu đúng ý
✅ Định format → Kết quả đúng mong muốn
✅ Cho ví dụ → AI làm theo mẫu
✅ Chia nhỏ việc → Kết quả chính xác hơn
Thực hành là quan trọng nhất:
- 🎯 Thử viết prompt theo 7 quy tắc trên
- 🎯 So sánh kết quả trước và sau
- 🎯 Cải thiện prompt dần dần
- 🎯 Lưu lại những prompt tốt để dùng lại
💡 Bắt đầu ngay: Thử viết lại một prompt bà con thường dùng, áp dụng 3-4 quy tắc trên, rồi so sánh kết quả! Bà con sẽ ngạc nhiên với sự khác biệt!